بیشتر مردم تا ۸۰سالگی دچار دیورتیکولوز روده میشوند اما این عارضه دقیقاً چیست؟
دیدن نشانههای پیری در ظاهر بدن کار سختی نیست؛ چینوچروکها، لکهای تیره، موهای خاکستری و همهی اینها. اما با افزایش سن، درون بدن ما هم—بیهیچ استثنایی—دستخوش تغییر میشود. دیدن نشانههای پی
بیشتر مردم تا ۸۰سالگی دچار دیورتیکولوز روده میشوند اما این عارضه دقیقاً چیست؟ دیدن نشانههای پیری در ظاهر بدن کار سختی نیست؛ چینوچروکها، لکهای تیره، موهای خاکستری و همهی اینها. اما با افزایش سن، درون بدن ما هم—بیهیچ استثنایی—دستخوش تغییر میشود.
دیدن نشانههای پیری در ظاهر بدن کار سختی نیست؛ چینوچروکها، لکهای تیره، موهای خاکستری و همهی اینها. اما با افزایش سن، درون بدن ما هم—بیهیچ استثنایی—دستخوش تغییر میشود.
به گزارش انتخاب و به نقل از sciencealert؛ تا زمانی که بیشتر افراد به سن قابلتوجه ۸۰سالگی میرسند، سطح صافِ دیوارهی دستگاه گوارش آنها معمولاً با کیسههای کوچک و برجستهای از بافت پوشیده میشود.
این برآمدگیهای کیسهمانند که در امتداد دستگاه گوارش شکل میگیرند، «دیورتیکول» نام دارند و در واقع نقاط ضعیفی در دیوارهی عضلانی روده هستند. این ساختارها معمولاً بیضررند و اغلب افراد هرگز متوجه وجودشان نمیشوند.
گاهی پس از انجام کولونوسکوپی، بیماران با نگرانی متوجه میشوند که به دیورتیکولوز مبتلا شدهاند، اما در اغلب موارد، این وضعیت جای نگرانی ندارد.
تنها زمانی که این کیسهها دچار التهاب یا عفونت شوند، اصطلاح «بیماری دیورتیکولی» یا «دیورتیکولیت» به کار میرود. علائم که معمولاً بهصورت دورهای ظاهر و ناپدید میشوند، میتوانند شامل یبوست، اسهال، درد شکمی، نفخ یا تب باشند.
جانیل کاستینیرا، متخصص گوارش از دانشگاه میامی، در ماه ژوئیهی امسال توضیح داد:
«شباهت اسمی این اصطلاحات واقعاً کمکی نمیکند و باعث سردرگمی میشود. من سعی میکنم به بیمارانم یادآوری کنم که دیورتیکولوز یعنی کیسهها، و دیورتیکولیت یعنی التهاب.»
برخی از افراد مبتلا به بیماری دیورتیکولی علائم آزاردهندهای را تجربه میکنند.
خبر خوب این است که حتی اگر فردی به دیورتیکولیت مبتلا شود، معمولاً علائم او تنها با چند روز استراحت و رژیم غذایی مایع بهبود مییابد. بیش از ۸۵ درصد بیماران با همین اقدامات ساده بهبود پیدا میکنند.
هنوز بهطور دقیق مشخص نیست چرا دیورتیکولها اصلاً شکل میگیرند، اما درمانهای فعلی عمدتاً بر کمک به حرکت روان محتویات روده، بدون انسداد، تمرکز دارند.
به همین دلیل، معمولاً به بیماران در دورهی بهبودی توصیه میشود روزانه بین ۲۵ تا ۳۰ گرم فیبر مصرف کنند. این کار دیورتیکولهای موجود را درمان نمیکند، اما ممکن است از ایجاد کیسههای جدید جلوگیری کند.
مدت زمانی که مدفوع در بدن باقی میماند، میتواند تأثیری بسیار عمیقتر از آنچه در نگاه اول به نظر میرسد بر سلامت کلی بدن داشته باشد.
بر اساس یک مرور علمی در سال ۲۰۲۳ که دادههای دهها مطالعه را کنار هم قرار داده، تفاوتهای مشخصی میان میکروبیوم رودهی افرادی با دفع سریع («سریعروها») و کسانی با دفع کند («کندروها») دیده میشود.
از آنجا که میکروبیوم روده ارتباط تنگاتنگی با سلامت انسان دارد، این تفاوتها میتوانند پیامدهایی داشته باشند که تا امروز کمتر به آنها توجه شده است.
دیورتیکولوز خفیف بسیار شایع است و اغلب بدون تشخیص باقی میماند
طبق اعلام خدمات ملی سلامت بریتانیا (NHS)، افراد ۵۰ تا ۷۰ سالهای که رژیم غذایی پرفیبر دارند، در مقایسه با کسانی که کمترین میزان فیبر را مصرف میکنند، ۴۰ درصد کمتر در معرض بستری شدن به دلیل بیماری دیورتیکولی قرار میگیرند.
با این حال، هنوز مشخص نیست فیبر و سایر عوامل مؤثر بر روده—مانند آنتیبیوتیکها یا پروبیوتیکها—چگونه بر شکلگیری اولیهی این کیسهها اثر میگذارند. طبق یک مرور علمی در سال ۲۰۲۴، این عوامل همچنان محل بحثاند و به پژوهشهای بیشتری نیاز دارند.
دیورتیکولوز در کشورهای غربی مانند آمریکا، استرالیا و بریتانیا—جایی که رژیمهای غذایی معمولاً کمفیبر هستند—بسیار شایع است، اما در آفریقا و آسیا، که مصرف فیبر بالاتر است، بهمراتب کمتر دیده میشود.
از دیگر عوامل خطر احتمالی میتوان به چاقی، کمتحرکی و سیگار کشیدن اشاره کرد. به نظر میرسد مجموعهای پیچیده از عوامل در این زمینه نقش دارند.
اگرچه دیورتیکولها میتوانند در رودهی بزرگ یا کوچک ایجاد شوند، اما در حدود ۹۵ درصد بیماران در کشورهای غربی، این کیسهها در بخش سیگموئید رودهی بزرگ دیده میشوند.
این بخش از دستگاه گوارش برای راندن مدفوع به سمت راستروده تحت فشار زیادی کار میکند.
پس از تشکیل دیورتیکولها—احتمالاً در اثر فشار بیش از حد—این نواحی مستعد خونریزی میشوند؛ وضعیتی شبیه به بواسیر که در داخل یا اطراف مقعد ایجاد میشود.
برآورد میشود خونریزی دیورتیکولی عامل ۳۰ تا ۶۵ درصد موارد خونریزیهای بخش پایینی دستگاه گوارش باشد. این خونریزی معمولاً بدون درد و خودمحدودشونده است، اما مشاهدهی خون در مدفوع موضوعی جدی است، زیرا میتواند نشانهی بیماریهای خطرناک دیگری باشد.
متخصصان توصیه میکنند هر فردی که متوجه وجود خون در مدفوع خود میشود، حتی اگر گمان کند به دیورتیکولها مربوط است، فوراً به پزشک مراجعه کند.
دیورتیکولوز معمولاً با سیتیاسکن یا کولونوسکوپی تشخیص داده میشود.
جراحی تنها در موارد شدید—مثلاً زمانی که آبسه ایجاد یا پاره شود—ضروری است.
حتی در این شرایط هم، نتایج جراحی بسیار امیدوارکنندهاند. حدود ۹۰ درصد بیماران پس از برداشتن مشکلدارترین بخش روده، دیگر دچار بازگشت علائم نمیشوند.
فرانچسکا رافا، متخصص گوارش از دانشگاه میامی، میگوید:
«درمان به شدت حمله بستگی دارد. بیشتر موارد خفیف هستند و میتوان آنها را بهصورت سرپایی درمان کرد. پزشک معمولاً در ابتدا رژیم مایع، مسکنهای بدون نسخه و در صورت لزوم، آنتیبیوتیک تجویز میکند.»
کاش همهی نشانههای پیری، به همین سادگی قابل مدیریت بودند.
